Бұл мектепте дәрігер-терапевттер және медбикелер жұмыс жүргізеді. АГ көтерілетін және барлық санаттағы емделушілер оқытылады. «АГ профилактикасы», «Қан қысымын қалай дұрыс өлшеу керек?», «Артық салмақтың профилактикасы», «жастық шақты қалай ұзартуға болады?» және т.б. тақырыптарға лекциялар оқылады, сауалнамалар жүргізіледі.

Бұл мектепте дәрігер-эндокринолог және медбикелер жұмыс жүргізеді. Бронх демікпесінің профилактиасы бойынша сабақтар жүргізіледі. Емделушілерге түрлі тақырыптағы ақпараттық-білім беру материалдар таратылып,сауалнама жүргізіледі.

Сабақтарды №2 әйелдерге кеңес беру орнының меңгерушісі жүргізеді.

Сабақтарды емхананың психологтары мен әлеуметтік қызметкерлері жүргізеді. Жазғы кезде сабақтар таза ауада өткізіледі. Релаксациялық жаттығулар жасалады. «Шылым шегуді қалай тастауға болады?», «Шылым шегудің профилактикасы», «Семірудің профилактикасы», «Тиімді тамақтану», «Қалай дұрыс азу керек?», «Алкоголизмніңпрофилактикасы», «Алкоголизм және оны емдеу әдістері» тақырыптарына лекцияла оқылады. Сауалнамалар жүргізіледі.

Сабақтарды дәрігер-эндокринолог және орта буындағы медперсонал жүргізеді. Сабақ кезінде емделушілер «Қант диабетінің профилактикасы», «Глюкозаны қалай дұрыс өлшеу керек?», «Гимнастиканың пайдасы» тақырыптарына лекциялар тыңдайды. Сабақтар соңында сауалнамалар жүргізіледі.

Сабақты дәрігер-геронтолог және медбике жүргізеді. Егде жастағы емделушілер осы мектепте өткізілетін салауатты өмір салты бойынша сабақтарына белсенді қатысады.

Асқынған миокард инфаркті – ишемия және жүрек бұлшық етінің қанмен қамтамасыз етілуінің бұзылуы нәтижесінде жүрек бұлшықеті аумағының немесе аумақтарының өліеттенуі. Миокард инфактісі кезінде келесідей кезеңдер айқындалады:

• Продромальді (инфакт алды күйі) – бірнеше сағаттан бір айға дейін;
• Өте асқынған- аурудың басынан бастап (ишемияның біліну белгілері) некроздың белгілері туындағанға дейін, ұзақтығы орта есеппен 3 сағатқа дейін;
• Асқынған, осы уақытта некроз және миомаляция аумақтары қалыптасады, ұзақтығы 10 күнге дейін;
• Жітілеу – тыртықтың қалыптасу кезеңі (4-8 апта);
• Инфакттан кейінгі ұзақтығы 2 айдан 6 айға дейін, осы уақытта ағзаның жүрек қызметінің жаңа жағдайларға бейімделуі жүреді.

Дәрігерлік тәжірибеде бригаданың миокард инфактісінің өте асқынған және асқынған кезеңінде науқастардан шақырылымдар алу ықтималдығы өте жоғары, бұл кезеңде ЭКГ өзгерістері айқындалмаған немесе мүлдем болмауы мүмкін, ал клиникалық симптоматикасы өте түрленгіш.

Асқынған миокард инфактісінің өте асқынған кезеңінің негізгі нұсқалары болып табылады:

• ангинозды(75 – 95 % шақыру);
• астматикалық (5-10 % шақыру);
• гастралгиялық (2 – 3 % шақыру);
• апоплексиялық, аритмикалық, аз симптомды немесе симптомсыз (5-10 % шақыру).

Тиісінше, шақыру себептері де өте түрленгіш. Рецидивті және қайталанған өткір миокард инфарктісін ажырата білу қабылданған. Рецидивті инфарктта пайда болған мерзімі 2 ай болып саналады,ал қайталанған – мерзімі бірнеше ай немесе тіпті жылдардан соң. Алайда жедел медициналық көмек көрсету кезеңінде бұл айырмашылықтар емдеу және тактикалық шешім қабылдауға әсер етпейді.

Шақыру себептері және шағымдар:

• жүректегі аурулар, тыныс біту («тұңшығу»);
• естен тану, тырысу, іркілістер мен жүрек ауырсынуы;
• жалпы әлсіздік, бастың айналуы, жүректегі аурулар, естен тану;
• «жүрекке жаман» (әдетте қайталанған немесе рецидивті инфарктте), естен тану;
• іштегі аурулар, эпигастральды аумақта («төс шеміршегі асты»), іш өту.

Диагностика:

1) ангинозды нұсқада:

• көкіректің ауруы, басқыш, қысқыш, күйдіргіш сипаттағы үлкен қарқындылығы және ұзақтығы салыстырғанда алдыңғы күнделікті стенокардия ұстамалары бар;
• ауырсыну иррадиациясы сол (кейде оң) иық белдеуі, қолға, мойынға, төменгі жаққа;
• ұстама ұзақтығы 30 мин және одан да көпке дейін бірнеше сағат, кейде тәулік;
• қимылды және психикалық мазасыздану, кейде мұң мен қайтыс болу туралы қорқыныш;
• ұстаманың алдыңғы дене, эмоциялық жүктемемен, ауа райымен, (ұзақ немесе бір қатаң, бірақ жоғары дозада) алкогольді пайдаланумен байланысты;

2) астматикалық нұсқада:

• тұншығу, қиын тыныс алу;
• мәжбүрлі отырған күй;
• миокар инфарктісі, инфаркттан кейнігі кардиосклероз, анамнездегі созылмалы жүрек жетіспеушілігі,;
• көп көбікті қақырық;

3) гастралгиялық нұсқада:

• эпигастральды аймағында ауырсыну, жүрек айнуы, құсу, ықылық, кейде сұйық нәжіс;
• жүйке қозуы, гипергидроз;
• іші жұмсақ, басқан кезде оның пальпациясы шамалы, іші тыныс алу актісіне белсенді қатысады, кебу жоқ, перистальтика қалыпты, іш пердесінің тітіркену симптомдары жоқ, тілі ылғалды.
• Абдоминалды симптомокомплекс, әдетте, ілеспе созылмалы абдоминальді патология кезінде өткір білінеді, соның ішінде операциядан кейінгі синдромдарда;

4) цереброваскулярлы (апоплексиялық) нұсқа кезінде:

• бас айналу, уақытша естен тану;
• тырысу;
• қысқа мерзімді сезімталдықтың, қозғалыс қызметі, психиканың және сөйлеудің бұзылуы;

5) аритмикалық нұсқа кезінде:

• әр түрлі ырғақтың бұзылуы (тахикардия, экстрасистолия);
• ауырсыну синдромы мардымсыз.

Жүрек ырғағының және өткізгіштігінің бұзылуы кезінде, өмірінде бірінші рет туындағанда, асқынған миокард инфарктісін болдырмау мақсатында стационарға жеткізу міндеттелген.

6) аз симптомды (симптомсыз) нұсқа кезінде:

• жалпы әлсіздік, бас айналуы, жұмысқа деген қабілетінің төмендеуі;
• айқын иррадиациясыз жүректін аздаған ауырсынуы;
• аз физикалық және психикалық жүктемелер кезінде ентігу;

7) барлық нұсқа кезінде:

• ангинозды ауырсыну кезінде нитропрепараттарды қабылдаудан аналгезирлеу әсерінінің болмауы;
• терінің бозаруы, терінің ылғаодануы, еріннің көгеруі, акроцианоз, ісіктену, әсіресе қол саусақтарының;
• тахи-немесе брадикардия;
• гипотензия немесе орташа гипертензия, көбінесе диастолиялық пулььсті қысымның азаюымен (“басы алынған гипертония” ескі авторлардың);
• кардиогенді шоктың, кардиогенді өкпе ісінуінің, тахи – және брадиаритмияның, асистолияның (жүрек тоқтауы) даму қаупі;
• ЭКГ өзгерістері, әсіресе алғашқы сағаттарда, айқындалмаған болуы мүмкін немесе тіпті болмауы мүмкін.

ЭКГ-зерттеуі нәтижелерінің техникасы мен интерпретациясы (жоғарыдан қараңыз).

Жоғарыда келтірілген клиникалық симптомдар негізінде диагноз қойылады, үлгілі тұжырымда ЭКГ деректерді ескере отырып нитроглицеринді қабылдаудың әсерінің жоқтығы жетекші болып табылады: “Асқынған (рецидивті,қайталанғаг) миокард инфаркті “… асқынулар болған жағдайда сәйкестендірумен: “…Кардиогенді шок кардиогенді өкпе ісінуі, қарыншалардың фибрилляциясы” және т. б.

Жедел медициналық көмек:

• толық физикалық және эмоционалды тыныштық;
• нитроглицерин (нитролингвал) үш рет тіл астына 0,5 мг (1 таблетка) немесе 0,4 мг (1басу);
• оксигенотерапия;
• анаприлин 10-40 мг сублингвальді;
• нейролептоаналгезия көктамыр ішіне – фентанил 0,005 % ерітінді1 мл (немесе морфин, промедол 1 % ерітінді 1 – 2 мл) дроперидолмен 0,25 % ерітінді 1-2 мл схема бойынша (стенокардия туралы мақала, 2 кестені қараңыз);
• жеткіліксіз аналгезия кезінде – анальгин 50 % ерітіндісін 10 мл натрий хлоридінің изотониялық ерітіндісімен араластырып көктамыр ішіне сорғалатып салу

Қарыншалық экстрасистолдар кезінде:

• лидокаин 2 % ерітіндісі 2 мл есептеу 1 мг/кг дене салмағына көктамыр ішіне және 5 мг/кг дейін дене салмағына бұлшық етке немесе магния сульфат 25 % ерітінді 10 мл көктамыр ішіне;
• аспирин (ацетилсалициловая кислота) 0,25 г 0,25 г-таблеткадан ішке, алдын-ала мұқият шайнаңыз;;
• оттегі-ұйыған наркоз схемасы бойынша: 3 мин – таза оттегі ингаляциясы, содан кейін шала тотыған азот және оттегі қоспасын (қатынасы 4 : І) ұйқы әсеріне дейін және бұдан әрі – оттегі-ұйыған қоспасының ингаляциясы 1 : 1 қатынасында өзіндік наркоз әдісімен (маска пациенттің қолымен ұсталады).

Асқынулар даму кезіңде: кардиогенді шок, кардиогенді өкпе ісінуі, қарыншаның фибрилляциясы, жүрек тоқтап қалған (клиникалық өлім) кезінде сайттың тиісті бөлімін қараңыз.

Тактикалық іс-шара:

• Тіршілікті қамтамасыз ету функцияларын тұрақтандырудан кейін жедел стационарға жеткізу. Зембілмен. Жатқызып. Функционалдық тиімді жағдайда тиісінше клиникалық ағымдары нұсқасында. Өмірлік маңызды функцияларын бақылау. Дереу жүрек-өкпелік реанимациясын өткізуге дайын болу (жүректің тоқтауы мақаласын қараңыз); Мамандандырылған кардиологиялық (кардиореанимациондық, егер болмаса- дәрігерлік), медициналық жедел жәрдем бригадасын науқасты тасымалдау жолдарына беру мүмкіндігімен көмек шақыру.

 

 

Буынның шығуы:

Шығып кетулер – сүйектің буын ұштарының толық ығысуы, ол кезде сүйектердің саласындағы мүшелеудің жанасуы жойылады. Буын шығуы жарақаттың салдарынан, әдетте, буын капсулаларының үзілуінен, бумадан басталады. Сүйек ұштарының мұндай ығысуы иық буындарында сирек, жамбас-ортан жілік, шынтақ және балтыр-тобық буындарында жиі кездеседі. Соғылу нәтижесінде өте сирек кездеседі.

Шығу белгілері:

Буындағы қалыпты жағдайынан сүйектердің ығысуы, қатты ауру сезімі, буындағы қозғалыстың мүмкінсіздігі.

Көмек көрсету:

• зақымданған буын аумағына суық басу;
• ауруды басатын құралдарды қолдану;
• кейінгі қалпында аяқ-қол иммобилизациясы, жарақаттан;
• хиругке көріну.

Шығуды салу – дәрігерлік рәсімі (!). Шығуды қалпына келтіруге тырыспаған жөн, өйткені кейде шығу немесе сыну екендігін анықтау өте қиын, оның үстіне, шығып кетулер жиі жарықтар және сүйек сынуымен сүйемелденеді.

Соғылулар

Соғылулар – тіндер мен органдардың зақымдануы, бұл жағдайда тері мен сүйектің тұтастығы бұзылмайды. Зақымдану дәрежесі соққы күшіне, зақымдалған бетінің алаңына және дене бөліктерінің ағза үшін маңыздылығына тәуелді (соғылуы саусақ, әрине, бас соғылуы сияқты қауіпті емес). Соғылу орнында ісіну тез пайда болады, қанталау (көгеру) болуы да мүмкін. Ірі қан тамырларының тері астында ажырауы кезінде қанның жиналуы (гематомалар) құрылуы мүмкін.

Белгілері:

Зақымдалған жұмсақ тіндер, тері тұтастығын бұзбауы. Қанталау (көгеру), кішкене ісіну (ісіну). Соғылу кезінде, ең алдымен, зақымдалған органған тыныштық беру қажет. Соғылған аумаққа басып тұратың таңғыш қою керек, бұл жерге дененің жоғарғы қалып сипатын беру қажет, ол одан әрі жұмсақ тіндерге қанның құйылуының тоқтауына ықпал етеді. Ауырсыну және қабынуды азайту үшін соғылу орнына суық басады – мұзды қабық, суық компресстер.

Сыну:

Сыну деп соққы, сығу, қысу, қисықтық бар (құлау кезінде) нәтижесінде сүйек тұтастығының ішінара немесе толық бұзылуы. Сынықтар жабық (зақымдалмаған тері) және ашық, бұл сыну аймағында терінің зақымдануы.

Белгілері:

• қатты ауру сезімі, кез келген қозғалыс кезінде аурудың күшеюі;
• қол-аяқ нысанының және қалпының өзгеруі;
• аяқ-қол қызметінің бұзылыстары (пайдаланудың мүмкін еместігі);
• ісінудің және сынуы аймағында көгерудің пайда болуы;
• аяқ қолдың қысқаруы;
• сүйектің патологиялық (нормалық емес) қозғалғыштығы.

Сүйек сынған кезінде алғашқы көмек:

• сынық аумағында сүйек қозғалысын болдырмау;
• шокпен күреске немесе оның алдын алуға бағытталған шараларын жүргізу
• зардап шегушіні емдеу мекемесіне жедел жеткізуді ұйымдастыру

Сыну аумағында сүйектің қозғалмауын жылдам қалыптастыру- иммобилизация – ауыруды азайтады және шокты алдын алудың басты сәті болып табылады. Иммобилизациялау аяқ-қолға транспорттық шина немесе қолдағы қатты материал шинасын таңу болып табылады. Шинаны тікелей оқиға орнында таңу қажет, содан кейін ғана науқасты тасымалдауға болады. Ашық сынық кезінде аяқ-қолды иммобилизациялаудың алдында асептикалық таңғышты байлау қажет. Жарадан қан кету кезіндегі қанды уақытша тоқтату (тамырды байлау, бұрау салу және т. б.) керек.

Транспорттық иммобилизация жүргізу кезінде келесі ережелерді сақтау керек:

• шиналар сенімді бекітілуі тиіс және сыну аумағын жақсы тіреуі керек;
• шинаны тікелей ашық аяқ-қолға тануға болмайды, соңғысын алдын-ала мақтамен немесе қандай да бір матамен орап алу керек;
• сыну аумағында қозғалыстың болмауын қамтамасыз ете отырып, екі буындар арасын сынықтың жоғары және төмен орындарын бекітуді қамтамасыз ету (мысалы, сынығында сирақ тіркейді және сирақ-табан және тізе буыны), науқас үшін және тасымалдау үшін ыңғайлы жағдайда;
• жамбас сынуында аяқтың барлық буындарын (тізе, сирақ-табан, жамбас-сан) бекіткен жөн.

Сынықтар жабық (терінің зақымдануынсыз), ашық (тері тұтастығының бұзылуымен) және асқынған (қан кетумен, айналасындағы тіндердің мелжемдеуімен) болады.

Ашық сынықтар кезінде (жарада сүйек сынықтарының көрінуі) микробтар жараға түсіп, жұмсақ тіндер мен сүйектердің қабынуына әкеледі, сондықтан бұл сынықтар жабыққа қарағанда ауырлау өтеді.

Белгілері:

ауыру, ісінуі, нысанның өзгеруі және аяқ қолдың қысқаруы, жарақаттанған жерде қозғалыстың пайда болуы, сынықтардың қытырлауы.

Көмек көрсету:

сынықтар, орын ауыстырып, қан тамырларын, жүйке жүйесін және ішкі органдарды жиі зақымдайды, сондықтан ешбір жағдайда сынған аяқты немесе қолды қимылдатпаңыз. Бәрін сол қалпында қалдыру қажет, бірақ зақымданған сүйектерді тыныштықпен қамтамасыз ету қажет.

Зардап шеккен ашық сынықты науқасқа шығып тұрған сынықтарды жараға қайта салуға немесе жарадан шығарып тастауға тырыспаңыз. Қан кетуді тоқтату керек, жараға стерильді таңғыш қою керек, таза орамал немесе сүлгі. Содан кейін абайлап, ауруды күшейтпей, дайын шинаны (картонды, фанерлі, ағаш немесе сымды) немесе қолдан жасалған – тақтай, таяқ, бір кесек фанера, бұтақтар, қолшатыр, мылтықтар) салған жөн және қол-аяқ пен науқасқа тыныштық беру қажет. Шина киім үстіне, алдын ала оны мақтамен, бинтпен, орамалмен немесе жұмсақ матамен орап алып салу керек. Шинаны салғаннан кейін бинттеу керек немесе үш-төрт жерден денеге байлап қою керек. Егер ірі түтік тәрізді сүйек (сан немесе иық) сынған болса, бір уақытта үш буынды шинамен тіркеу керек, ал егер ұсақ сүйектер зақымдалған болса, жоғары және келесі буындарді қозғалыссыз күйге келтіру керек.

Омыртқа сынуы – өте ауыр жарақат.

Белгілері:

зақымдалған аумақта күшті ауырсыну пайда болады, сезімталдығы жоғалады, сал аяқ, кейде несеп бөлінуі бұзылады.

Көмек көрсету:

омыртқа сынуында күдік болған зардап шеккен науқасты отырғызуға, аяғына тұрғызуға үзілді кесілді тыйым салынады. Тыныштық орнатып, оны тегіс қатты бетке жатқызу керек – ағаш тақта, тақта. Осы заттар көліктік иммобилизациясы кезінде де қолданылады.

Тақта болмаған жағдайда, және ес-түссіз күйде зардап шегушіні зембілмен етпетімен жатқызып тасымалдау қауіпті аз. Зардап шегушіні жұмсақ зембілге жатқызуға болмайды. Тек тақтада (кең тақта, фанераға, ілмектері алынып тасталған есікке) көрпемен немесе пальтомен жабылған, арқасына жатқызып тасымалдауға болады. Өте сақ көтеру керек, бір реттен, сынықтардың ығысуын тудырмас үшін және жұлын және жамбас органдарының ауыр бұзылуын болдырмау үшін. Бірнеше адам көтере алады, зардап шеккенді оның киімінен ұстап және команда бойынша келісіп іс-қимыл жасай отырып.

Егер тақтай, қалқан болмаса, зардап шеккенді автокөлік еденіне жатқызып және абайлап (шайқалусыз) жеткізеді. Омыртқаның мойын бөлігі зақымданған адамды арқамен отырғызып, жауырынын білікшемен бекітіп, басы мен мойының бекітіп, олардың жан жұмсақ заттармен салып жеткізеді. Егер жамбас, аяқ сүйектері зақымдалған болса, зардап шеккенді бірнеше рет тараптарға аралстырады (ІқұрбақаІ күйінде) және тізесіне оралған көрпелерден немесе жиналған киімдерден білікшелер салады.

Бас сүйек және мидың зақымдануы.

Бастың зақымдануы кезіңде мидың зақымдануы өте қауіпті.

Мидың зақымдалуы бөлінеді:

• шайқалуы;
• жарақат (контузия алу);
• қысылуы.

Ми жарақаты үшін жалпымидың белгілері тән:

• бас айналу;
• бас ауыру;
• жүректің айнуы және құсу.

Бас миының шайқалуы кезінде негізгі белгілері – естен тану (бірнеше минуттан тәулікке дейін және одан да көп) және ретроградты амнезия (зардап шеккен жарақат кезінодегі оқиғаларды есіне түсіре алмауы) жиі кездеседі. Мидың шайқалуы және қысылуы кезінде мидың ошақтық зақымдану белгілері пайда болады: сөйлеу тілінің, сезімталдықтың, аяқ-қолдың қозғалыстарының, мимиканың және т.б. бұзылуы. Алғашқы көмек көрсету тыныштық құру болып табылады. Зардап шеккенке көлденең күй береді. Басына мұзды қабық немесе суық сумен суланған мата қояды. Егер зардап шегуші ессіз болса, ауыз қуысын сілекейден тазарту қажет, құсық заттарынан тазалау керек және оны тіркелген тұрақтандырылған күйде жатқызу керек.

Басы жарақат алған, бас сүйегінің және мидың зақымдануы бар зардап шеккендердің тасымалдау зембілмен арқасына жатқызылып тасымалдануы тиіс. Зардап шеккендерді ес-түссіз күйде болса бүйірге жатқызып тасымалдаған жөн. Бұл бастың жақсы иммобилизациясын қамтамасыз етеді.

Бассүйектің сынықтары:

Сынған сүйектер бас миы жиі зақымдайды, ол қан құйылу нәтижесінде қысылады.

Белгілері:

бас сүйек пішінінің бұзылуы, ойық (майысу) анықталады, бас сүйек-ми сұйықтығының ағуы, мұрын және құлақтан қан кету, естен тану.

Көмек көрсету:

мойынды және басты тіркеу үшін, мойынға білікше қояды – жағасы жұмсақ матадан. Зардап шеккеннің денесін тасымалдау үшін арқасымен қалқанға жатқызады, ал оның басын- жұмсақ жастыққа.

Жақ сынықтары

Белгілері:

ауыру, тістердің ығысуы, сынықтардың қозғалғыштығы және қытыры. Төменгі жақтың сынығынд оның қозғалғыштығы шектеледі. Ауыз жаман жабылады. Ауыр жарақат салдарынан тілдің кері кетуі мүмкін және тыныс алу бұзылыстары болуы мүмкін.

Көмек көрсету:

Жақ зақымдануы бар зардап шеккенді тасымалдау алдында жақтарды иммобилизациялау қажет: төменгі жақ сынған кезде – сақпанша таңғыш салу арқылы, жоғарғы жақ сынған кезде – жақ арасына жолақ фанера немесе сызғыш салу арқылы және оны басқа тіркеу арқылы .

Сыртқы қан кету кезінде алғашқы көмек көрсету:

Қан кетуді уақытша тоқтату тәсілдеріне жатады:

• дененің зақымдалған аумағына денеге қатысты көтеріңкі жағдай туғызу;
• қан ағып тұрған тамырларды басқыш таңғышпен қысу керек;
• артерияны қысу;
• буындарда барынша бүгу немесе бүктеу жағдайында аяқ қолды бекіту арқылы қан кетуді тоқтату;
• аяқ-қолды бұраумен айналдыра басу;
• жарақаттағы қан ағып жатқан тамырға қысқыш салу арқылы қан кетуді тоқтату.

Ішкі қан кету.

Кеуде және құрсақ қуысының жабық жарақаты кезінде байқалады, ішкі органдар немесе ірі тамырлар жарақаттары кезінде болады және қан өкпеқап қуысына немесе құрсақ қуысына құйылады.

Белгілері:

Зардап шеккен бозарған, суық термен қамтылған, ерні, тырнақтары бозарған. Зардап шеккен адам бас айналымына, басындағы шуға, «көз алдында шіркейдің» жылтылдауына шағымданады және су сұрайды. Физикалық күш кезінде бас айналу тігінен күшейеді. Пульсі жиі соғады, жұмсақ, шағын толтырулы, систолалық қан қысымы төмендеген (90-100 мм. сын. бағ. дейін), тыныс жиіленген. Жарақаттың мән-жайлар анықтау қажет немесе болжау қажет және оның жарақаттау күшінің орнын анықтау қажет, оны жыртылған киім, жарақаттар және гематомалар, кеуде мен іштің тері жабындары көрсетуі мүмкін.

Көмек көрсету:

ішкі қан кетумен зардап шеккенге қан кетуді тоқтату мақсатында жедел түрде операция жасау керек және зақымдалған органдарды тігу қажет. Сондықтан, мұндай қан кетуді байқаған кезде, тез арада зардап шеккенге толық тыныштық беру керек, қан кету орнына суық компресс қою қажет. Содан кейін тез арада медициналық қызметкерді шақырып, е науқастың хирургиялық бөлімшеге барынша шұғыл түрде жеткізу керек.

Инсульт кезінде алғашқы медициналық көмек көрсету:

Ал енді инсульт кезінде қазіргі заманғы фармакологиялық құралдар арсеналымен алғашқы көмек көрсетуді қарастырайық. Ең алдымен, дәрігер ми қанайналымының бұзылысының түрін анықтайды. Геморрагиялық ОНМК ерекшеленетін белгісі — бұл дене қызуының өте жоғары сандарға 38,5 — 40 градус Цельсий дейін күрт көтерілуі. Алғашқы 2 сағатта ми комасы дамиды. Геморрагиялық типі бойынша инсульт кезінде алғашқы медийиналық көмек көрсету қан қысымын тоқтату және бас сүйек ішіндегі қан кету тоқтатум іс-шараларын қамтиды. Ауыр жағдайларда бас сүйек трепанациясы жасалады және зақымданған церебралды тамырды тігеді. Операциясыз өмір үшін болжамы күрт қолайсыз. Өмір сүру өте төмен.

Ишемикалық түрі бойынша ми қан айналымының жіті бұзылуы кезінде клиникалық көрініс бірте-бірте дамиды, бірнеше тәулік бойы. Науқас енжар бола бастайды, сөз функциясы жоғалады, бір жағынан аяқ-қолдарының әлсіздігі пайда болады, бетінің ассиметриясы дами бастайды.

Осы үлгідегі түр бойынша инсульт кезінде алғашқы медициналық көмек көрсету келесідей көрініс алады:

• артериялық қысымның төмендеуі;
• қан тамырларынның тығындауын және спазмасын жою;
• жоғалған функцияларын қалпына келтіру (қозғалыс, сөз және т.б.).

Дереу әрекет ететін ноотропты препараттар пайдаланылады (Фенотропил», «Церебролизин», «Пирацетам».). Ишемияланған учаскелеріндегі қан айналымын жақсарту үшін никотин қышқылы қолданылуы мүмкін. Төсек режимі қажет. Үй жағдайында емдеу жүргізілуі мүмкін.

Инсульт кезінде алғашқы көмек және қан шығару

Инсульт кезінде алғашқы көмек көрсеткенде дәрігердің қатысуынсыз қан шығару жасауға болмайды. Бұл шаралардың көмегімен түбегейлі қарама-қарсы нәтижеге қол жеткізуге болады. Тіпті ми қан айналымының жіті геморрагиялық түрі кезінде қан шығаруға ешқандай да негіз жоқ. Бұл бас миының құрылымдарын қанмен жабдықтау басымдылығына байланысты.

Инсульт кезінде жедел медициналық көмек

Инсульт кезінде жедел медициналық көмек кез келген жағдайда осындай жай-күйдің себептерін жоюға бағытталуы тиіс. Кем дегенде, артериялық қан қысымын өлшеу қажет және жоғары параметрлері кезінде оны төмендету керек. Ол үшін гипертониялық ауруларды өздігінен бақылау үшін қолданылатын препараттарды ғана қолдану керек. Бас жарақаты кезінде науқасты орнынан басқа орынға қозғалтуға және оның аяғынан көтеруге болмайды.

Сондықтан, инсульт кезінде дәрігерге дейінгі алғашқы көмек жалпы іс-шараларды ғана құрайды:

• науқасты басын көтерінкілеп көлденең жатқызу қажет;
• бас сүйекке суық басыңыз;
• таза ауамен қамтамасыз етіңіз;
• ес-түссіз күйде пациенттің басын бүйір жағына бұру керек және құсық заттарының тазалануын қадағалау керек. Жедел медициналық жәрдем бригадасын шұғыл түрде шақырту қажет.

Балаларды иммундау қалалық (аудандық) балалар емханалардың егу кабинеттерінде, мектепке дейінгі балалар мекемелерінде, ал оқушылар — мектепте жүргізіледі. Ересектер зауыттар мен фабрикалардың медкабинеттерінен немесе тұрғылықты жері бойынша емханадан егу алады, ал ауылдық жерлерде — арнайы егу пункттерінде жүргізіледі. Дәрігерлер инфекциялық аурулар кабинеттерін бақылауды және уақтылы және сапалы профилактикалық егулер жүргізуді жүзеге асырады. Профилактикалық егулерді үйде жүргізуге тыйым салынады. ШЖҚ “№5 ҚКА” МКК жыл сайын қызылшаға, тұмауға, кене энцефалитіне және бірқатар басқа да ауруларға қарсы иммундау өткізіледі.